Met vrienden of familieleden een bedrijf opzetten kan een een geniale stap
zijn, of eindigen in een psychologisch steekspel. Hoe mix je succesvol
zakelijk met privé?

Tekst Esma Linnemann

Je zit op de bank, in the dugout van jullie voetbalclub of aan de toog van je
stamkroeg als jij en je vriend opeens een ingeving krijgen. Waarom beginnen
jullie niet samen een bedrijf in zonnepanelen/ beveiligingssoftware/
kattenvoer?

Vele mensen gingen jullie al voor, succesvolle bedrijven ontstaan nogal eens
uit familiebanden en vriendengroepen. denk aan Google-oprichters en
studiegenoten Larry Page en Sergey Brin, of de familie Brenninkmeijer die
succesvol C&A bestiert.

Maar dat het ook flink fout kan gaan als vrienden de zakelijke handen
ineenslaan, daar is The Entertainment Group een duidelijk voorbeeld
van.Vrienden Marco Borsato en TEG-directeur Paul Brinks waren goede
vrienden, maar zakelijk en prive liepen in de boekhouding als op de
werkvloer volledig door elkaar, met een faillissement als streep door de
rekening.

“Veel mensen beginnen een bedrijf met een kennis, omdat ze denken: met hem heb
ik aan een half woord genoeg”, zegt Leo Kits, woerdvoerder van ZZP
Nederland. “ Juist in dit soort intieme, hechte relaties vergeten mensen hoe
belangrijk het is duidelijke afspraken te maken.”

Kits heeft broers moeten troosten die elkaar de tent uitvochten, heeft
huwelijken op de klippen zien gaan, vrienden uit elkaar zien groeien.
“Misschien is het nog wel belangrijker dan met vreemden om alles op papier
te zetten, want de consequenties van zakelijke conflicten zijn veel groter.”

Over de uitdaging van een ‘vriendenbedrijf’ kan Tom van Son als geen ander
meepraten. Van Son zette samen met vriendin Netty van der Veen het
succesvolle taaltoets- en trainingsbureau Mister Dutch op. Met de snelle
groei van het bedrijf kwamen al snel kinderen, vrienden, familie en zélfs
buren in dienst. Van Son: “Sollicitatieprocedures zijn tjdrovend, je ziet
twaalf mensen en uiteindelijk weet je nog niet precies wat je aan ze hebt.
Ik heb veel goede, getalenteerde mensen in mijn directe omgeving, dus doe ik
het zo.”

Met zakenpartner Van der Veen maakte hij heldere afspraken bij het opzetten
van het bedrijf: “Een schoonzus van mij was een bedrijf met een vriend
begonnen, kinderen van beiden kanten kwamen daar in dienst. daar kregen ze
al snel knallende ruzie over. Uiteindelijk moest er een rechter aan te pas
komen. Ik gelijk gezegd dat ik graag samen een bedrijf wilde beginnen, maar
onder de absolute voorwaarde dat het bedrijf op mijn naam zou staan, zodat
bij conflicten we niet naar de rechter hoeven. Inmiddels, een paar jaar
later, zijn we een BV geworden.”

Van Son worstelt soms met zijn dubbele pet. “Hoe kun je nou oom en werkgever
tegelijkertijd zijn? Soms lijkt het alsof je het nooit echt goed kunt doen.
Maar ik probeer het op te lossen door zo helder mogelijk te zijn in mijn
zakelijke verwachtingen. Bij mij hoef je niet te laat te komen, of slordig
werk af te leveren.”

Intieme banden kunnen innovatie in de weg staan, zegt arbeidsmarktdeskundige
Ferry Koster. “In familiebedrijven zie je nogal eens dat al generaties
dezelfde lijn of bedrijfsvoering wordt gevoerd, omdat vader en opa dat ook
zo deden.”

Maar daar staat weer tegenover dat in familiebedrijven of vriendengroepen
sneller draagvlak is voor pijnlijke maatregelen om het bedrijf rendabel te
houden. Koster: “Dat is een groot voordel in tijden van recessie.”

Bovenal is de strikte scheiding tussen privé en zakelijk illusie, volgens
Koster. “Collega’s en zakenpartners worden vaak ook vrienden. Er spelen
altijd gevoelens mee bij zakelijke beslissingen, dus dit moet je er niet van
weerhouden om met vrienden te werken.”

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl